بندیر نیوز- در بررسی اسناد قیام تاریخی بویراحمد علیه پهلوی چشمم به دست نوشته ای از ستوان ایلخانی زاده “فرمانده دسته ضربت تعقیب متواریان” افتاد که به روایتی از چریک های در قید حیات، به امر سران ارتشی فرادست در معیت کی هادی پناهی و با معرفی حاج ولی پناهی مامور تعقیب و بازداشت متواریان مبارز بوده و از آنجائیکه برگی از تاریخ پر رمز و راز بویراحمد با ناگفته های بیشمار است، به انتشار آن راغب شدم.
پس از وقایع جنگ توت نده در اسفند ۱۳۴۱ و کشتن سرگرد فاطمی زاده و نیز نیروهای جمعی، قیام بویراحمد هم تحت فرماندهی عبدالله خان ضرغامپور با تراژدی مرگ او پایان یافت… در واقع به ضرس قاطع می توان گفت قیام خان با سازماندهی مردم دلاور خیز این خطه با بن مایه شیعی، حرکت بزرگی در دل تاریخ و شرایط زمانی خود بود که بدلایلی از جمله بر ملا شدن ائتلاف او با عناصر حاکمیتی جهت ساقط کردن محمدرضا شاه و در نتیجه امنیتی شدن فضای سیاسی ابتر ماند…
تعدادی از خوانین و کدخدایان هم عهد و همراز با ایلخان بویراحمد که در میان شعله های آتش و خون حضور فیزیکی چندانی در میادین اصلی جنگ نداشته ولی در دل کوه‌ها مفتخر به همراهی و سردستگی ذیل فرماندهی ایلخان بویراحمد بودند، به اخلال در امنیت، شورش بر علیه حاکمیت و کشتن نظامیان متهم و متاسفانه پس از اتهام شورش و غائله، خان را رها و به هتل های شیراز متواری که در نهایت از حیث اضطرار در حفظ جان، تسلیم سران ارتش شده و سایر نیروهای مشارکت کننده و چریکی رده های پایینِ در لیستِ اعدام نیز دچار استیصال، ناچاراً یا تسلیم شده و یا چون ملا غلامحسین سیاهپور و انصارش از حیث مسائل مربوط به جنگ دشتروم و عدم اعتماد به وساطت ولی پناهی به مبارزه تداوم بخشیدند…
قشون ارتشی با مانور خاص نظامی و انگیزه ضرب شست چریک های بویراحمدی در قلعه نقاره خانه که از جمله مراکز ثقل سیاسی آن مقطع تاریخی بوده، مستقر و سازماندهی جهت تعقیب متواریان آغاز می شود. حاج ولی پناهی به رغم علقه فامیلی با خان و شاهکارهای مبارزاتی در جنگ سمیرم و فتح حنا، بدلیل اختلافات حاصله با کلانتر کهگیلویه و بویراحمد از بدو جنگ توت نده، غزل خداحافظی خوانده بود…
از یک طرف ارتش شاهنشاهی و ارکان ساواک مفتخر و متعهد به اجرای اوامرش که کانه فرمانده عملیاتی در منطقه شده بود و از جانب دیگر در نگاه مردم، متهم اصلی خیانت به آرمان بویراحمد و شکست قیامی که اسرارش نهفته ماند…
از آن مقطع، نام روستای نقاره خانه و بویراحمد با هیبت و هیمنه ولی پناهی گره خورده بود و ستون نظامی در هم اندیشی با وی به تعقیب متواریان می پرداخت که غالب چریک های سابق ایلخان بویراحمد و پیشقراول در جنگ توت نده و منسوب به پناهی بواسطه نفوذ مطلق اش در دربار، با شرط تعقیب متواریان مورد عفو قرار گرفته و از اعدام نجات یافتند که ظاهراً بلحاظ شرایط تاریخی و شکست قیام چاره ای جز این تصمیم نبوده است.
متن تقدیر ستوان ایلخانی زاده در ستایش احد از چریک های پر آوازه آن دوران که برای رهایی از اعدام ناچار به همراهی و تبعیت از ارتش با نام مستعار بوده، بشرح سند این یادداشت است که واژه شاه در این سند یعنی ” خدمت به شاه و میهن” که معمول و متداول در مکاتبات بوده توسط افراد صاحب سند مخدوش شده که محتملاً پس از انقلاب اسلامی کشف کرده است.
زریر حجتی
جمعه ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۱۳:۰۴ 
